Altijd al gedroomd om met jouw foto in een expositie in het gemeentehuis te hangen? SCAB daagt (amateur)fotografen uit om deze zomer de lens te richten op beelden die aansluiten bij een lied, een tekst of een gedicht in het Urker dialect.
Op Urk hebben we ons eigen taaltje. Een dialect dat we koesteren als ons erfgoed, dat in de loop der tijd veranderingen heeft doorgemaakt, maar dat nog onverminderd ‘leeft’ in de Urker samenleving. Het is een taal die dagelijks wordt gesproken, maar ook veelvuldig wordt bezongen en gedicht. Met pareltjes van woorden als “verkeaft” en “anwinnig” die moeilijk zijn te vertalen voor niet-Urkers, maar waar voor Urkers een speciaal gevoel achter zit. Dit gevoel achter het urkers als onze ‘moerstaal’ willen we vastleggen in een fotoserie die we tijdens de seizoensopening op 13 september willen exposeren in het gemeentehuis van Urk.
Hoe werkt het:
Kies een Urker tekst uit een van de drie categorieën:
Lied: Het nummer “Stille” van Vandebult
Gedicht: Het gedicht van Cornelis Kapitein “As ut zwart in ut waoter komt”
Verhaal: “Biestagtig skril” van Henk Kapitein
Maak een zwart-witfoto met een spiegelreflexcamera of mobiele telefoon in hoge kwaliteit die jouw gevoel verwoord bij een van de bovenstaande Urker teksten.
De foto mag bewerkt worden.
Motiveer in maximaal 500 woorden je gedachten en gevoel bij je foto-inzending.
Stuur je digitale foto (JPEG) voor 19 augustus 2024 naar info@scaburk.nl
De jury, bestaande uit Richard Oost, Lydia Oost en Henk Kapitein, kiest 3 winnende foto’s per categorie.
Tussen 19 augustus en 26 augustus maakt het bestuur van SCAB een selectie van de inzendingen die op onze socials geplaatst gaan worden en zo via online stemmen kans maken op 3 nominaties van publieksfavoriet.
Op 13 september opent de wethouder officieel ons SCAB-seizoen en wie weet hangt jouw werk te schitteren in het gemeentehuis van Urk!
Ben je enthousiast en wil je deelnemen? Mail ons dan voor 19 augustus jouw inzending. We kijken uit naar jouw unieke perspectief op ons prachtige dialect!
Contactinformatie
E-mailadres: info@scaburk.nl
Tekst lied
Het nummer “Stille” van Vandebult
Stille
M’n tonge voelt as lood
Hij hangt nog net niet op de groend
Ik moet je iets bekinnen
Maar ik ouw m’n moend
Vuul woorden koemen makkeluk
Maar die sloon narregens op
De spikkerkop kan ik niet raken
Oe harde ik ok klop
Ik ouw me stille ik ouw m’n moend
Stille, alteed al stille
Ik wiet ut, ut is niet gezoend
Maar ik ouw me stille ik ouw m’n moend
M’n harte stot in brand
De fik slot in ut roend
Ik moet ut nou wel zeggen
Maar ik ouw m’n moend
M’n harte stot in brand
De fik slot in ut roend
Dit is ut moment
Ik ouw me stille ik ouw m’n moend
Stille, alteed al stille
Ik wiet ut, ut is niet gezoend
Maar ik ouw me stille ik ouw m’n moend
Tekst gedicht
Het gedicht van Cornelis Kapitein “As ut zwart in ut waoter komt”
As et zwart in et water komt
As et zwart in et waoter komt
Dan moet je maken dat wegbinnen
As et zwart in et waoter komt
Dan got de wiend arde waaien
voegels skreawen een waorskuwing
As et zwart in et water komt
Dan slagt et om m’n arte
Minsenkiengeren ik bin bange
Ik bin ielemaol allien
As et zwart in et water komt
M’n bootjen got ien in wier
De gaoten binnen in m’n zeal esloegen
Ik kin m’n koers niet maar
Ik vaor eene in wieromme
Waor goon ik eene
Ik recht m’n rogge
Ik kiek nor et zwart
Ik kiek nor de wiend
Ik kiek nor et waoter
Ik kiek nor m’n keend
Ik skreaw zuutjes
Waor bin je dan ?
Waor bin je dan ?
Et waoter dragt me
De wiend stuurt me
Et zwart omvat me
Et bootjen drift
Ik bin ommekeerd.
Tekst Verhaal
Biestachtig skril
(Een waor gebeurd veraol eut 1930, opeteaked duur H Kapitein)
Rooie Jantjen was er mit recht iene van dartien in een dozeen.
Hij kwam eut ’n gezin dat al iel vroeg in de laar was bij measter arremoede.
Z’n mimme was een wees mins, dat wel wist dat die arremoede niet verangeren zou, in daoromme de kingeren vuulvuldig ongerwies in de laar van de liefde vor eenkanger, in de oop dat as ze laoter vor ’t examen van ’t leven zouwen koemen te stoon, de extra bagage duur eur mie egieven, zou zurregen dat ze toch zouwen slagen.
’t Was gien wonder, dat as je zo’n mimme eawen, dat je dan niet muiterden as er ers ’n keer gien brood vor je was, in dat je samen altees alles dielden.
In toe Jantjen as twaolfjaorig jongetjen mieging an boord as dordemannetjen, ding ie dat zonger tugenstribbelen omdat ie wist dat daorduur z’n mimme et wat gemakkelijker zou kregen.
Mit z’n dartiende mos ie an boord goon slapen, omdat dat wier ’n slaapplekkien skielde in eus. Ok dat was iets dat rooie Jantjen gelaoten ongerging, alliendeg ad ie an z’n mimme evroegen, dat as er een keer ’s nachts wat was, of ie dan alteed nor eus kon koemen.
Mimme d’r arte brak zowat, toe ze dat angstige snuutjen zag, toe ie dat vroeg, want wat was ie nou nog eagelijk, in ze drokte ‘m stievig tuugen d’r an, in zeen: “Vanzelf zuun, je mimme zal d’afferdeur vor je eupen laoten, zodat je alteed in eus kunen koemen”.
’t Was een paor maonden laoter, zo tugen de karst, as de dagen zo kort duren, in de nachten nog ‘rs zo lange, dat rooie Jantjen de slaap niet vatten kon.
De iele ganse dag wazzen ze in de weer ewest, mar Jantjen was zo misselijk as ’n katte, ij ad ’n paor keer espiegen, mar ij ad ‘m groot willen ouwen.
Wel ad z’n taote, vor dat ie nor eus ging, evroegen: “Gat et Jan? Want angers moet je zoderekt nao de bol mar in eus bleven”.
Jantjen wist wel dat dit eagelijk niet kon, in nao de bol was ie toch mar wier op ’t bottertjen an eskarreld.
Mar nou lag ie in dat smalle kooitjen te wroeten in te wirgen, en ij voelde ’m mit de menuut zieker worren, in de botter die bewoeg zo verskrikkelijk op de golven.
Normaol ad Jantjen daor nooit gien arg in, mar nou was elke beweging ‘m te vuul.
“Oe mimme, ik goon dood”, kruunde Jantjen
Beuten kraakte de mast in klapperden de touwen, in Jantjen, die nog maar dartien was, oorde al die geluiden eagelijk pas nou vor ’t eerst mit alle dreaging die daor van eut ging.
’t Liek wel of er volk op ’t dek liep… wat was dat vor geluid. ‘r Zou toch gien spoek of kolle an z’n duurtjen koemen?
Samen mit de angere jonges, die ok an boord van d’rluiers vaders botter sliepen, adden ze d’r van de zoemer lol zat om emaakt, maar nou ’t zo donker was, voen Jantjen ’t eagelijk gien dingen maar om over te lachen.
Z’n mimme zeen tenminste dat dit gien zaken wazzen om over te lachen, want ‘r was maar tussen Emel in aarde dan dat wij minsen wisten, kiek mar in de Biebel, dat vrouwtjen van Endor kon toch maar giesten oproepen! In z’n mimme kon vuurbielden zat anaolen van minsen, die er eerst alteed de spot mie adden, mar laoter op de ien of angere manier duur ’n ervaoring toch angers wazzen goon praoten.
Och, och, Jantjen krieg et al benauwder, wat adden ze ’n paor weken gelien nog elacht om zo’n kolleveraol wat ien van de ouwere jonges vertelde. “Wacht maar”, ad ie ezegd, “ as ‘r aardaags een kolle an je klinkien komt, of je dan nog zo lachen”.
Jantjen kruup onger de dekes, misselijk van angst, z’n oofd was niet maar zichtbaor, mar nou oord’ie ok nirs maar, stel je vuur dat die kolle binnenkwam, in zo vor z’n kooi ging stoon!
Jantjen voelde op ’n gegieven momint zelfs de aand van de kolle al over z’n deeken goon in mit ’n benauwde angstkriet gooide ie de dekens van ‘m of in zat rechtop in z’n kooi. Pfffff gelokkig, er sting gieniene vor ‘m, mar nou miende ij toch duidelijk voetstappen te ooren die in de richting van ’t bottertjen kwammen.
In Jantjen die emzelf zo opezwiept ad, ul et niet mar eut, in iensklaps docht ie an de woorden van z’n mimme dat ie alteed nor eus mog koemen as er wat was.
Mit ’n zwaoi sprong Jantjen eut de kooi, skeut z’n goed an, z’n klompen, in klom an dek.
Wat was ’t donker, je zaggen gien aand vor ogen, mar Jantjen kinde de weg op ’n prikkien, in mit bedachtzame vaort ging ie over ’t plankier de richting op van eus, er niet bij stille stoond, dat de voetstappen van ‘m zelf miskien wel ’n anger jongetjen die in ’n botter lag, ok de steupen op ’t leef zou jagen.
Vorzichtig in mit ’n kloppend arte ging ie over d’ellege van de boet, duur ’t glop, in bij de toonderije van de Abbesies de oogte op om zo bij de Bethelkark langerst, duur ’t glop van bakker Brouwer nor d’ongerbuurt te goon.
Wacht effen, wat was dat? As Jantjen liep oord’ie duidelijk voetstappen achter ’m an koemen, mar sting ie stille, dan ullen de voetstappen achter em ok op! ’t Zwiet brak Jantjen eut, wat verskrikkelijk, zie je wel dat er ientjen achter ‘m an zat, in Jantjen ging ganker lopen, mar diegiene die achter ‘m anzat, ging ok ganker.
Jantjen besefte niet dat ie leusterde nor de echo van z’n eagen voetstappen.
Z’n angst zurgde dat ie niet maar elder dinken kon, in mit ’n goffie stuuf ie vor de Magneet langerst nor benien, in zo ’t glop bij Jan van Fokkien in. Och, och, daor was ielegaor gien aand vor oogen te zien, mit z’n aand tugen de muur van ’t eus van Jan van Fokkien, ging ie varder, zoderekt mos ie de oek omme, achter de timmerskuur van Schraal, in vlak vor de achterkaant van de bakkerije Van Bode mos ie wier nor rechts, in dan was ie vlak bij eus.
Hij zag gieniens z’n eagen bienen maar, zo donker was et.
In mit z’n aanen steef voreut liep Jantjen vorzichtig de richting eut van de bakkerij. Mar wat was dat?
Z’n aanen adden wat eraakt, wat niet klopte, ’t liek wel ’n lichem mar daor staorden twie groote oogen Jantjen an, in ’n geweldig gesneuf klonk ‘m in de ooren, z’n aanen tasten roend, in ij raakte wel ’n lichem, mar daor zatten gien aanen an, ij voelde alliendig ’n groot warm lichem mit die twie oogen, in dan dat gesneuf.
Jantjen zonk op de knies, in kon gien stap mar verzetten. Nou zou ie estraft worren vor al z’n gespot!
Toe buugen die ogen zich nor Jantjen daor op de groend, in zag ie de grootste taanden die hij em mar kon indinken vlak vor ‘m.
Dat was maar as Jantjen verdragen kon, in mit een woeste skreaw sprong ie overeande.
De gedaonte vor ’m deansde achtereut, in de ogen skeuten de locht in, in toe ging de gedaonte d’r van duur. Wat ’n geluid gaf dat minsen!
Snokkend sturmde Jantjen de rest van de weg of nor eus, in ij vleug zowat de achterdeur eut de ingsels, in duuk zo de bedstee van z’n ouwers in.
“Oe mimme, ’n kolle, ’n spoek, een gedoonte zit achter m’n an”.
Z’n mimme wist ’m amper tot bedaoren te kreegen, mar eandelijk was ie stille, ij mog naost z’n mimme. In z’n taote ging zolange mar in de luunstoel prebieren ’n knippien te doen.
’s Ochtes vroeg mos Jantjen toch wier mit z’n taote mie nor boord, mar toe ze bij ’t ginkien bij Schraal ankwammen, knikten z’n knies.
Daor kwam Jan Woord ’t ginkien eut, mit ’n groot paard an de aalster.
“Gemurgen”, zeen Jan z’n vader, “wat bin jie vroeg, Woord?”.
“Ja, wat wil je, dit paard sting op m’n achterurf, in is gisteravend ontsnapt, in liep ier achter de bakkerije los roend. Et is dat Bode vannacht wakker skeut duur ’n geweldige skreaw, in toe ging kieken, ij voen ’t paard ielegaor overstuur op z’n achterurf, ij et et toe maar vast eboenden, in nou aol ik ’t wier op vor de slacht!”.
Jantjen in z’n vader liepen duur zonger wat tugen eenkanger te zeggen, mar alle twie wisten ze nou wie de kolle vannacht ewest was!